Çok okuyan değil, çok gezen bilir derler ya, buna gayet iyi bir örnek olacak.
Bu Ramazan ayında; Rize, Hemşin’de Badara Yaylasına misafir olmuştuk. Kalabalıktık da. Yaylada bulunan 20 haneden birindeydik. İftar vakti için yemek hazırlıklarına başladık. Gençler salatayı yaptık. Erkekler mısır unu muhlamasını, ana yemekleri de hanımefendiler…
Salatayı yapıp masaya koymuştuk ama kuzinenin üzerinde pişen yemeklerle ilgili bir soru işareti vardı. Yayla sakini olmayanlar, “o çoktan olmuştur alalım kuzineden” deyip atıldılar fakat tencerenin kapağını açıp bakınca yemeğin pişmediği belli oluyordu. Sonra, o dikkat çekici sözü duydum, ki hala unutamamışım bugün burada yazıyorum, “yayladayız, burada yemekler daha geç pişer“. Hemen sonrasında da nedeni söylendi. Yüksek rakım! Dolayısıyla atmosfer basıncının düşmesi.
Şimdiye kadar nasıl öğrenmiştik, “su 100 santigrat derece sıcaklıkta kaynar.” İlkokul 4. sınıf fen bilgisi dersi… Belki de 3. sınıftı. Sonra öğretildi, “su deniz seviyesinde 100 santigrat derece sıcaklıkta kaynar.” Daha sonra “saf su deniz seviyesinde 100 santigrat derece sıcaklıkta kaynar.” Bu bilgilerde bir sıkıntı yok, çok iyi öğrenmiştik. Yani ezberimiz kuvvetliydi, çok iyi ezberlemiştik.
O güne kadar bu bilgiyi hiç sorgulamamıştım; musluk suyunun kaç derecede kaynadığını; denizden yükseldikçe değişimin ne kadar olduğunu… Şunun için de iyi bir örnek oldu; bilgiyi biliyor olmamız, onu pratikte de kullanabileceğimiz anlamına gelmiyordu. Mesela, dünyanın en iyi uzmanlarından liderlik eğitimi almak, en iyi kişisel gelişim kitaplarını okumak gibi!
Merak etmek de önemli. Amerika kıt’asını kim keşfetti diye sorduklarında bir cevabımız var. Ama sorsalar; Kristof Kolomb’un gemisinin kaç mürettebatı vardı, yolculuk boyunca ne yediler ne içtiler, neler hissettiler, neden böyle bir yolculuğa çıktılar, …
Gerek var mıydı bunlara! Zaten ÖSS’de, LYS’de, LGS’de, KPSS’de, ALES’de en fazla Kolomb’un nereli olduğunu, kaç yılında Amerika kıt’asına çıktığını sorarlar.
Dipnot: Dağ suyunun 1850 metre rakımda kaç derecede kaynadığını hala bilmiyorum ama saf su o rakımda 93,9 °C derecede kaynıyormuş. “Boiling point of pure water at elevated altitudes“
Başlıktaki fotoğraf
Okunabilecek diğer blog yazısı: Kimin diktatör olduğuna kim karar veriyor? Google mı?